چگونه حافظ قرآن شویم

شاید این سوال شما نیز باشد که: «چگونه برای اولین بار قرآن حفظ کنیم؟» حفظ قرآن بسیار ساده است اما نیازمند مقدماتی است که فرد باید آن ها را بداند تا در مسیر حفظ اولین گام را صحیح بردارد. اگر شما هم می خواهید شروع به حفظ قرآن کنید، این مقاله برای شما نوشته شده است. اگر سوالی داشتید در انتهای مطلب به صورت کامنت بیان بفرمایید.

گام‌های اولیه حفظ قرآن

مقدمات حفظ قرآن:

انگیزه

باید توجه داشت که برای شروع هر کاری نیت و انگیزه آن کار مهم تر از انجام آن است. حفظ قرآن که یک عمل عبادی نیز محسوب می‌شود نیازمند هدف و انگیزه قوی می‌باشد که البته اخلاص در این عمل موجب قبولی آن است همانطور که خداوند می فرماید انما یتقبل الله من المتقین (مائده ۲۷)
کسی که قصد حفظ قرآن را دارد باید مراقب باشد که هدف و انگیزه اصلی او رضایت پروردگارش و تقرب به او باشد و هر انگیزه غیر آن را از خود دور کند چه بسیار پیش آمده که انسان قصد حفظ قرآن را کرده اما پس از مدتی به دلایل متعدد آن را رها کرده است لذا حفظ انگیزه و نیت خالصانه در حفظ قرآن مهمترین و اساسی ترین بخش آن است.

تقویت اراده

بعد از نیت تصمیم و اراده جدی برای حفظ قرآن از اهمیت بالایی برخوردار است قدرت اراده بیش از قدرت حافظه و استعداد های شخصی می تواند موثر باشد برای تقویت اراده دو عامل انگیزه و نظم شخصی بسیار حائز اهمیت است.

ایجاد نظم و برنامه ریزی

تصمیم و تلاش بدون نظم و برنامه ریزی هرگز موثر نخواهد بود یکی از شروط اصلی موفقیت در حفظ قرآن، نظم در انجام برنامه های حفظ ،مرور و تکرار محفوظات است. شخصی که تصمیم گرفته قرآن را حفظ کند باید در هر موقعیتی به طور منظم به برنامه خود عمل کند و هیچ چیز مانع انجام آن نشود.

ایجاد فرصت

توفیق کامل در حفظ قرآن نیاز به فرصت و فراغت کافی و حذف برنامه های متعدد دارد کسی که علاقه به حفظ قرآن دارد می بایست برنامه های مختلف خود را اولویت بندی کند و مطابق با آن برای خود یک برنامه منظم بنویسد

حفظ اصولی

پیروی از اصول ثابت شده حفظ قرآن و مشاوره با اساتید و دانستن روش های صحیح آن بسیار ضروری است و حفظ کردن بدون دانش کافی و مهارت آن، باعث تضعیف محفوظات شده و از تثبیت آن در حافظه طولانی مدت می کاهد.

مباحثه

داشتن یک دوست و همراه در مسیر حفظ قرآن که برنامه ای شبیه شما دارد بسیار موثر است این فرد را به اصطلاح هم بحث می نامیم که باید از لحاظ روحیات اخلاقی،شرط سنی، نظم، علاقه، میزان محفوظات و کیفیت محفوظات به شما نزدیک باشد و مهمتر آن که با دقت و حوصله، قادر به تشخیص اشکالات حفظی شما باشد.

استاد حفظ

فردی که قصد حفظ قرآن را دارد می بایست از یک استاد و راهنما در مسیر حفظ قرآن کمک بگیرد این راهنما بهتر است حافظ کل قرآن و مسلط بر محفوظاتش باشد. حضور شخص در قالب یک کلاس آموزشی که همه شاگردانش مشغول به حفظ قرآن هستند و نیز تحویل محفوظات به صورت روزانه یا هفتگی باعث موفقیت، نظم و تقویت محفوظات می گردد.

انتخاب مصحف مناسب حفظ

مهمترین ابزار حفظ قرآن مصحف مناسب می باشد که این مصحف باید دارای امتیازات زیر باشد:

• رسم‌الخط مناسب: یک مصحف مناسب می بایست از رسم ضبط و علامت گذاری برخوردار باشد خط آن چشم نواز و زیبا باشد، در نوشتن کلمات از پیچیدگی‌های بسیار استفاده نشده باشد؛ هم اکنون بهترین و ضابطه مند ترین رسم الخط در جهان اسلام رسم الخط مصری است که توسط خطاط معروف سوری جناب آقای عثمان طاها نگاشته شده است بسیار ضروری است که انسان در طول مدت حفظ از قرآن هایی با خط و صفحه بندی یکسان استفاده کنند زیرا بخش مهمی از کار حفظ به حافظه تصویری مربوط است و اگر شخصی تصویر دقیق آیات را در ذهن ثبت کند بهتر میتواند محفوظات را به خاطر بیاورد چون انسان ناخودآگاه جایگاه آیات و کلمات را در حافظه ثبت می کند

• ساده بودن: هر چقدر قرآن حفظ ساده تر باشد امکان تمرکز بر آیات بیشتر خواهد بود منظور از ساده بودن، عاری بودن از نقش و نگارهای است که گاهی برای تزیین در قرآن استفاده می شود.

• رنگ مناسب زمینه صفحه: رنگ مناسب به سلیقه هر شخص بستگی دارد اما باید از رنگهایی استفاده کرد که چشم زود خسته نشود و هنگام نگاه کردن به آن انسان دوست دارد آیات بیشتری را تلاوت کند. رنگ های مناسب برای زمینه قرآن، سفید، آبی آسمانی و کرم کمرنگ، بیشترین استفاده را برای حافظان دارد.

• قطع و اندازه مناسب: بهتر است برای حفظ قرآن از قرار نهایی در قطع بزرگ مانند وزیری استفاده شود برای آن که هنگام قرائت برخی حرکات و علایم از دید انسان پنهان نماند اما برای مرور محفوظات می‌توان از قرار نهایی با قطعه های کوچک تر استفاده نمود البته واضح هست که خط به کار رفته در قرآن حفظ با قرآن مرور باید یکی باشد تا حافظه تصویری دچار مشکل نشود استفاده از قرآن های تقطیر شده به سی بخش مجزا برای مرور مانعی ندارد.

• بدون ترجمه: هر چند مطالعه ترجمه برای حفظ قرآن لازم است اما مصحفی که آیات از روی آن حفظ می شود بهتر است دارای ترجمه نباشد، نه از نوع ترجمه زیرنویس و نه از نوع ترجمه صفحه مقابل بهتر است برای خواندن ترجمه از قرآن دیگری استفاده شود.

انتخاب تلاوت ترتیل

یکی از موثرترین امور در کار حفظ استفاده از یک تلاوت ترتیل مناسب است که این تلاوت در هنگام حفظ و مرور آیات نیز استفاده می شود اگرچه استفاده از ترتیل در حفظ قرآن ضروری است اما نحوه استفاده نیز دارای اصول و ظرافت هایی است برای مثال حافظ می بایست دقت کند، هنگام تقلید از صوت استاد به صوت و نغمه او وابسته نشود بدین صورت که دیگر نتواند بدون آن نغمه، آیات را تلاوت کند که این مسئله از آفات تقلید است.

برای حفظ قرآن چه مهارت هایی باید یاد بگیرم؟

مهارت های پیش نیاز حفظ قرآن

حفظ قرآن مثل تمام فعالیت‌های حرفه‌ای نیازمند پیش نیازهایی است که برای موفقیت در این مسیر لازم است فرد آنها را بیاموزد و پس از آن شروع به حفظ قرآن کند.

این پیش نیازها عبارتند از:

• قرائت صحیح و روان: مهمترین پیش نیاز حفظ قرآن، تسلط بر روان خوانی آیات است . اگر فردی این مهارت را به دست نیاورد در مسیر حفظ قرآن با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد همچنین خطاهای او در حفظ زیاد بوده و کیفیت نامطلوبی خواهد داشت لذا پس از مدتی دچار خستگی می گردد و انگیزه خود را نیز برای ادامه کار از دست خواهد داد. حال اگر شخصی فرصت یادگیری مهارت روانخوانی و فصیح خوانی را ندارد و یا از سواد خواندن و نوشتن برخوردار نیست مانند خردسالان، می تواند با تکیه بر مهارت شنیداری و تقلید از صوت اساتید به صورت تقلید محض قرآن را حفظ کند در غیر این صورت پرداختن به حفظ قرآن بدون داشتن مهارت در روخوانی و روانخوانی کار اشتباهی است.

• تجوید: تجوید علمی است که ما را با تلاوت قرآن با لهجه های فصیح عربی آشنا می کند این علم دو بخش نظری و عملی دارد که حافظ قرآن علاوه بر تسلط بر قواعد نظری باید بتواند آن را به صورت عملی در قرائت به کار بگیرد. تجوید علاوه بر زیبا کردن تلاوت در حسن حفظ هم نقش بسزایی دارد .حداقل آنچه برای حفظ قرآن لازم است تجوید مقدماتی در حد آشنایی با مخارج حروف ،صفات مهم و نیز احکام حروف است. لازم به ذکر است اگر شخصی از تلاوت اساتید بزرگ مصری و عرب زبان به صورت کامل تقلید کند می توان گفت تا حدی بر تجوید عملی تسلط پیدا کرده است هرچند قواعد نظری آن را نداند.

• ترجمه و مفاهیم آیات: یکی از پیش‌نیازهای مهم در حفظ قرآن دانستن ترجمه و مفاهیم آیات است وقتی انسان مفهوم کلی آیات را درک کند در حفظ به او بیشتر کمک می کند توصیه میشود قبل از شروع به حفظ، ترجمه و مفهوم کلی آیات آن صفحه را بخوانیم، بهتر است از خلاصه تفسیر ها یا ترجمه های تفسیری استفاده کنیم البته توجه بیش از حد به نکات تفسیری ممکن است فرد را از مسیر اصلی حفظ قرآن دور کند باید توجه داشت معنا و مفهوم کلی آیات برای حفظ آن کافیست .

• آشنایی با اصول حفظ قرآن: قبل از شروع به حفظ قرآن بهتر است فرد با مشورت و تحقیقات در مورد اصول و روش های حفظ ،شروع به این کار کند. وی می تواند در کلاسی ثبت‌نام کند که به روش‌های حفظ آن موسسه اعتماد دارد یا بهتر است با اساتید مجرب حفظ قرآن و یا کسانی که حافظ کل قرآن هستند مشورت کند و در صورت نبودن چنین امکاناتی حتی‌المقدور در سایت ها و صفحات اجتماعی مرتبط با حفظ قرآن جستجو کند تا با روش های صحیح حفظ قرآن آشنا شود زیرا عدم آشنایی با روش های اصولی گاهی موجب به خطا رفتن و اشتباهات بسیاری می شود که جبران آن ها بسیار زمان بر است.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]